TEORETYCZNE PODSTAWY METODY POTENCJAŁOWEJ.

 

 

2.1. Rozwój metod elektrooporowych w geofizyce i ich zastosowanie w archeologii.

Metody elekrooporowe, a wśród nich potencjałowa, narodziły się w geofizyce. Stosuje się je do wykrywania warstw wodonośnych, złóż geologicznych etc. Z doświadczeń geofizyki skorzystała archeologia, wyznaczając przy pomocy metod elektrooporowych tereny "podejrzane" o występowanie na nich zabytków przeszłości. Dzięki temu można znacznie ograniczyć teren wykopalisk, a wraz z nim pracę i nakłady finansowe.

W geofizyce stosuje się trzy sposoby badania terenu:

1) profilowanie;

2) prospekcję;

3) sondowanie.

Profilowanie pozwala na sprawdzenie, pod kątem występowania interesujących obiektów jednej, wybranej linii pomiarowej.

Ze względu na uzyskiwaną ilość informacji najkorzystniejszą w archeologii jest prospekcja. Otrzymuje się przy jej pomocy wiadomości o ewentualnym występowaniu znalezisk archeologicznych na badanym obszarze. Badania te wykonuje się w tzw. siatce pomiarowej, którą tworzą przecięcia linii i punktów pomiarowych. "Oczka" tej siatki nie muszą być przy tym kwadratowe, choć takie rozwiązanie stosuje się najczęściej.

Profilowania i prospekcji można dokonywać przy pomocy metody potencjałowej, natomiast nie stosuje się jej do sondowania - nie nadaje się do tego celu. Na podstawie wyników badań modelowych,[13] okazało się jednakże, że można określić, oczywiście z pewnym przybliżeniem, głębokość występowania obiektu.

Obiekty geologiczne i archeologiczne znacznie różnią się między sobą, przede wszystkim rozmiarami: w geologii są one o kilka rzędów wielkości większe niż w archeologii. W geofizyce nie było potrzeby wykrywania małych obiektów, natomiast w archeologii wiekszość znalezisk ma stosunkowo niewielkie wymiary. Ponadto zalegają one na znacznie mniejszych głębokoścoach.

Jak poprzednio wspomniano, do badań służących archeologii najlepiej nadaje się metoda potencjałowa. Jej niewątpliwą zaletą jest duża szybkość pomiarów, dzięki czemu przeżywa ona obecnie swój renesans [8]. Jako pierwszy użył tej konfiguracji elektrod dla celów archeologicznych Aspinall [10]. Nie będziemy tutaj przedstawiać pozostałych metod; zostało to uczynione w innych publikacjach [1, 2, 3, 7].

Badania przedstawione w niniejszej pracy zostały przeprowadzone metodą potencjałową z wykorzystaniem prądu zmiennego. Zajmijmy się nieco stroną teoretyczną wymienionej metody.
 

2.2. Metoda potencjałowa.
2.3. Wady i zalety metody potencjałowej i zastosowania prądu zmiennego.